Biofizika fanidan tayyorlagan mustaqil ishi tekshirdi: reja



Yüklə 83,75 Kb.
səhifə6/7
tarix19.12.2023
ölçüsü83,75 Kb.
#187110
1   2   3   4   5   6   7
r KLINIKADA TOVUSHDAN FOYDALANISH (4) (2)

5.Xulosa
Demak,xulosa qilib aytadigan bo’lsak Ultratovush bizning turmush tarzimiz uchun juda kerakli ekan.Chunki ultratovush juda ko’plab sohalarda bizga yengillik yaratar ekan.Birgina tibbiyot sohasida bemorlarga to’gri tashxiz qo’yish,jarrohlik operatsiyalari,stamologiya va ichki organlarni o’rganishda qo’llash mumkin ekan.Bundan tashqari Ultratovush radiotexnika sohasida ham qo’llanilar ekan.Bu esa texnologiya asrimizning ajralmas bo’lagi desak xató bo’lmaydi. Inson idroki sеkundiga 16 dan tortib 20 000 tеbranishgacha bo’lgan chastotali tarang —siqiq to’lqinlarni qabul qiladi.
Bu raqamlarning birinchisi — 16 raqami quyi chastotali tovushlarni, ikkinchisi — 20 000 raqami — yuqori chastotali tovushlarni anglatadi. Chastotasi 20 000 tеbranishdan oshgan tovushlar ultratovushlar dеb ataladi va ularni inson quloqlari eshitmaydi. Lеkin dеlfinlar, baliqlarning ayrim turlari va ba'zi bir hashoratlar ularni favqulodda tovushlar tarzida qabul qiladi.
Ularning eshitish organlari shunday qurilgan. Ultratovushli lokatsiya signallarini ko’rshapalaklar ham tarqatadi.
Prеdmеtlardan aks — sado bo’lib qaytgan bu to’lqinlar ular tomonidan bir yo’nalishday qabul qilinadi: ya'ni bu hududga qarab uchish mumkin, narigi tomonga mumkin emas, chunki u tomonda dеvor bor qabilida. Darvoqе bizning eshitish imkoniyatlarimiz bilan ko’rshapalaklarning eshitish qobiliyati taqoslab ko’rilsa, ular bizdan 5 — 6 baravar yaxshiro, aniqroq eshita olishi ma'lum bo’ladi. Chunki ko’rshapalaklarning eng yuqori qabul qilishi chastotasi — sеkundiga 120 000 tеbranishni tashkil etadi!
Ultratovush - chastotasi 1520103 Gs dan 10’ Gs gacha boʻlgan elastik tebranishlar va toʻlqinlar. U.ni past chastotali (1,5 104 Gs), oʻrta chastotali (105—107 Gs) va yuqori chastotali (107—10’ Gs) U.ga boʻlish mumkin.
U. tebranishlarni hosil qilishda maʼlum fizik hodisalarga asoslanib yasalgan U. nurlatkichlari qurilmalaridan foydalaniladi. Mexanik nurlatkichlarda U. tebranishlar gaz yoki suyuqlik oqiminingmexanik energiyasi hisobiga sodir boʻladi. Elektromagnit nurlatkichlarning magnitostriksiya va pyezoelektr hodisalariga asoslangan turlari keng tarqalgan.
U. suv osti kemalarini izlashda, dengiz (okean) chuqurligini aniklashda, texnologik jarayonlarni tezlatishda, qiyin kechadigan baʼzi kimyoviy reaksiyalarni roʻyobga chiqarishda, massa almashinish, kristall oʻstirish, elektroliz kabi jarayonlarni tezlatishda, moddalarning fizik xususiyatlarini oʻrganishda, materiallar sifatini tekshirishda (qarang Defektoskopiya),
moddalarga ishlov berishda, diagnostika va davolashda keng qoʻllani

2.Ultratovushning fan amaliyotda tutgan o’rni haqida ma’lumot.


Ultratovush tekshiruvining turli xil xususiyatlaridan foydalanishda uni qo'llashning ko'plab sohalari mavjud. Ushbu sohalarni o'zboshimchalik bilan uch yo'nalishga bo'lish mumkin. Ulardan birinchisi ultratovush to'lqinlari orqali turli xil ma'lumotlarni olish bilan bog'liq. Ikkinchi yo'nalish - bu uning moddaga faol ta'siri. Uchinchisi signallarni uzatish va qayta ishlash bilan bog'liq. Har bir holatda ma'lum bir KM ishlatiladi. Biz faqatgina uning qo'llanilishini aniqlagan ko'plab sohalar haqida gaplashamiz. So'nggi yillarda ultratovush ilmiy tadqiqotlarda tobora muhim rol o'ynay boshladi. Akustik oqim va ultrasonik kavitatsiya sohasida eksperimental va nazariy tadqiqotlar muvaffaqiyatli olib borildi, bu esa olimlarga rivojlanishiga imkon berdi. texnologik jarayonlarsuyuqlik fazasida ultratovushga duch kelganda yuzaga keladi. Fizika kabi bilim sohasidagi turli hodisalarni o'rganish uchun kuchli usul. Ultratovush, masalan, yarimo'tkazgichlar va qattiq jismlar fizikasida qo'llaniladi. Bugungi kunda kimyoning "ultrasonik kimyo" deb nomlangan alohida sohasi shakllanmoqda. Uning qo'llanilishi ko'plab kimyoviy-texnologik jarayonlarni tezlashtirishga imkon beradi. Molekulyar akustika ham vujudga keldi - akustikaning materiya bilan o'zaro ta'sirini o'rganadigan yangi sohasi paydo bo'ldi Ultratovushni qo'llashning yangi yo'nalishlari paydo bo'ldi: golografiya, introskopiya, akustoelektronika, ultratovushli o'zgarishlar o'lchami, kvant akustikasi.
Ushbu sohadagi eksperimental va nazariy ishlardan tashqari, bugungi kunda juda ko'p amaliy ishlar amalga oshirildi. Maxsus va universal ultratovushli mashinalar, yuqori statik bosim ostida ishlaydigan qurilmalar va boshqalar ishlab chiqilgan, ishlab chiqarish liniyalariga kiritilgan ultratovushli avtomatik qurilmalar ishlab chiqarishga joriy etildi, bu esa mehnat unumdorligini sezilarli darajada oshirishi mumkin.
3.Ultratovushdan foydalanish.
Ultratovush tekshiruvining turli xil xususiyatlaridan foydalanishda uni qo'llashning ko'plab sohalari mavjud. Ushbu sohalarni o'zboshimchalik bilan uch yo'nalishga bo'lish mumkin. Ulardan birinchisi ultratovush to'lqinlari orqali turli xil ma'lumotlarni olish bilan bog'liq. Ikkinchi yo'nalish - bu uning moddaga faol ta'siri. Uchinchisi signallarni uzatish va qayta ishlash bilan bog'liq. Har bir holatda ma'lum bir KM ishlatiladi. Biz faqatgina uning qo'llanilishini aniqlagan ko'plab sohalar haqida gaplashamiz.

Tibbiyotda ultratovush tekshiruvidan foydalanish


Tashxis qo'yish maqsadida keng qo'llanilishidan tashqari (ultratovush tekshiruviga qarang), ultratovush tibbiyotda terapevtik agent sifatida ishlatiladi.
Ultratovush quyidagi ta'sirga ega:

yallig'lanishga qarshi, so'rilishi mumkin

analjezik, antispazmodik

kavitatsiyani terining o'tkazuvchanligini oshirish


Fonoforez - bu qo'shma usul bo'lib, uning yordamida to'qimalarga ultratovush va terapevtik moddalar ta'sir ko'rsatadi (dorilar ham, tabiiy kelib chiqishi ham). Ultratovush ta'sirida moddalarning o'tkazilishi epidermis va teri bezlari, hujayra membranalari va tomir devorlarining mayda molekulyar og'irlikdagi moddalar, ayniqsa, bisofit minerallari ionlari uchun o'tkazuvchanlik darajasining ortishi bilan bog'liq. Dori vositalari va tabiiy moddalar fonoorezining qulayligi:

ultratovush orqali yuborilganda terapevtik modda yo'q qilinmaydi


ultratovush va terapevtik moddalar ta'sirining sinergizmi
Bixofitning fonoforeziga ko'rsatmalar: osteoartroz, osteoxondroz, artrit, bursit, epikondilit, kaltsaneal tizma, mushak-skelet tizimining shikastlanishidan keyingi holat; Nevrit, neyropatiya, siyatik, nevralgiya, asab shikastlanishi.
Biskofit jeli qo'llaniladi va ta'sir zonasini mikro-massaj qilish emitentning ishchi yuzasi tomonidan amalga oshiriladi. Ushbu protsedura ultrafonoforiz uchun keng tarqalgan (UVF bo'g'imlari bilan, umurtqa pog'onasi bilan, servikal mintaqadagi intensivlik 0,2-0,4 Vt / sm2.
Ultratovush bilan davolash — davolash va diagnostika maqsadida ultratovushdyan foydalanish. Ultratovushning taʼsir etish mexanizmi mexanik (hujayra va toʻqimalar mikromassaji), termik (issiq hosil boʻlishi) va fizikkimyoviy faol moddalar hosil boʻlishi va boshqa omillarga asoslangan.
Ultratovush tibbiyot amaliyotida 30yillardan qoʻllana boshlandi. Undan davo maqsadida foydalanishda maxsus apparatlar qoʻllaniladi.
Ultratovush tanaga 1 sm dan 5—6 sm gacha chuqurlikda kiradi, bu undan turli aʼzolarni davolashda foydalanishga imkon beradi. U. bilan d.da, asosan, uning toʻqimalardagi xujayralar ichki jarayonlarini (oqsil biosintezi, biologik faol moddalarning hosil boʻlishi, va boshqalar) faollashtirishga yordam beruvchi kichik dozasidan foydalaniladi.
Ultratovush organizmga mexanik, fizik, kimyoviy va issiq taʼsir kidali. Ultratovushning terapevtik taʼsiri mahalliy
va umumiy reaksiyalardan iborat boʻlib, neyroreflektor va gumoral yoʻl orqali yuzaga chiqadi. Ult ratovush maʼlum dozada ogʻriqsizlantiruvchi, soʻruvchi, yalligʻlanishga qarshi, spazmolitik, fibrionolitik, qonni suyultiruvchi taʼsir qiladi. Uning taʼsirida bitish va tiklanish jarayonlari tezlashadi, nervmuskul apparati qoʻzgʻaluvchanligi oshadi. Periferik nerv tolasidan impuls oʻtishini tezlashtiradi, toʻqimaning trofik funksiyasini yaxshilaydi va h.k.
Tayanch-harakat apparati kasalliklari (artrit, artroz, revmatoid artrit, periferik nerv sistemasi jaroxati va kasalligi, hazm aʼzolari kasalliklari, meʼda va 12 barmoq
ichak kasalliyutari), quloq, tomoq va burun kasalliklari (tonzillit, faringit), ginekologik kasalliklar (salpingoofaritlar), urologik kasalliklar (prostatit) va stomatologik kasalliklar (parodontoz)la yaxshi naf beradi.
Pekin ultratovushni qoʻllash bemorga toʻgʻri kelishikelmasligini faqat vrach aniqlab beradi. Toʻqimalarni kesish kabi xirurgik operatsiyalarda ham ultratovush asboblaridan foydalaniladi. Ultratovush diagnostika maqsadlarida tosh va yot jismlarni, homilaning joylashish holati hamda boshining oʻlchamini va boshqalarni aniqlashda qoʻllaniladi.t / sm2).
Jarrohlikda utratovush qo’llanilishi:Kavitatsiya va yuqori zichlikda kuchli isitish to'qimalarni yo'q qilishga olib keladi. Ushbu ta'sir bugungi kunda jarrohlikda qo'llaniladi. Fokal ultratovushga odatlangan jarrohlik operatsiyalari, bu atrof-muhitga zarar bermasdan, eng chuqur tuzilmalarda (masalan, miya) lokal ravishda yo'q qilinishiga imkon beradi. Jarrohlikda ultratovush asboblari ham qo'llaniladi, bunda ish oxirida fayl, skalpel va igna mavjud. Ularga o'rnatilgan tebranishlar ushbu qurilmalarga yangi sifatlarni beradi. Kerakli kuch sezilarli darajada kamayadi, shuning uchun operatsiya paytida jarohatlar kamayadi. Bundan tashqari, analjezik va gemostatik ta'sir ko'rsatiladi. Ultratovush yordamida to'mtoq asbobga ta'sir qilish tanada paydo bo'lgan ba'zi neoplazmalar turlarini yo'q qilish uchun ishlatiladi.
Biologik to'qimalarga ta'sir mikroorganizmlarni yo'q qilish uchun amalga oshiriladi va dorilar va tibbiy vositalarni sterilizatsiya qilishda qo'llaniladi
Ultratovush yordamida ichki organlarni o’rganish
Bu asosan qorin bo'shlig'ini o'rganishdir. Buning uchun maxsus moslama ishlatiladi. Ultratovush yordamida turli xil to'qima anormalliklari va anatomik tuzilmalarni topish va aniqlash mumkin. Vazifa ko'pincha bu: zararli massaga shubha bor va uni xavfli yoki yuqumli massadan ajratish kerak5.Xulosa
Demak,xulosa qilib aytadigan bo’lsak Ultratovush bizning turmush tarzimiz uchun juda kerakli ekan.Chunki ultratovush juda ko’plab sohalarda bizga yengillik yaratar ekan.Birgina tibbiyot sohasida bemorlarga to’gri tashxiz qo’yish,jarrohlik operatsiyalari,stamologiya va ichki organlarni o’rganishda qo’llash mumkin ekan.Bundan tashqari Ultratovush radiotexnika sohasida ham qo’llanilar ekan.Bu esa texnologiya asrimizning ajralmas bo’lagi desak xató bo’lmaydi.

TESTLAR
1.Bilimlar bazasi qaysi sohalarda jamlangan?


A. Texnika fanlari fizikasi +


B. Fizika fanlari


B. Tibbiyot fanlari


G. Biologiya fanlari +


2. Materiya qanday shakllarda mavjud?

A. moddaning + shaklidagi


B. maydon + shaklida


V. tekislik shaklida


G. energiya shaklida


3. Hamma moddiy jismlar u?

A. moddaning mavjudligining gazsimon shakli


B. materiya mavjudligining moddiy shakli +


B. materiya mavjudligining molekulyar shakli


G. materiya mavjudligining atom shakli


4. Materiyaning maydon shakli qanday sohalarga kiradi?

A. tortishish maydoni +


B. elektr maydoni +


B. magnit maydon


G. yadroviy kuchlar maydoni +


5. Qanday jarayonlar moddaning tuzilishini o'zgartiradi?

A. materiyaning tizimli tashkil etish jarayoni +


B. biologik jarayonlar


B. dinamik jarayonlar


D. materiyaning tuzilmaviy disorganizatsiya jarayoni +



Yüklə 83,75 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin