Bilet 1 Gemi qazan qurgulari haqqinda

Sual2-BTM-in is prinsipi,konstruksiyasi

Baş turbin aqreqatı ibarətdir: turinlərin korpusundan , kondensatordan, gücün

ötürücülərindən (əyər dişli çarx ötürməsi olarsa onda ГТЗА və elektrik rotorları

olarsa ГТЗА adlanırlar. Aqreqatlarda turbinlər 1,2,3,4 korpuslu olurlar. Bundan

əlavə T3X THD korpusunun içində ola bilər. Turbinlər arasında buxar ötürücüləri

(resiverlər) quraşdrırlar. Dişli çarxlar dövrlər sayını aşağı salmaq üçündür.

ГТЗА – ibarətdir:

1. Baş dayaq yastığı.

2. Val fırlatma

mexanizmi.

3. 2 pilləli reduktor.

4. TBD-yüksək təzyiqli

turbin.

5. Resiver.

6. THD (aşağı təzyiqli

turbin).

7. Hava ejektoru.

8. Idarə etmə pultu.

9. Yağ filtri.

10. Yağ soyuducusu.

11. Kondensator.

12. Yağ nasosu.

13. Yağ sisternası.

14. Reduktor.

Buxar TBD sonra resiverə THD – kondensator. Turbini vallar hərəkətə gətirir.

Onlar reduktorun I pilləsini, sonra hərəkət II pilləyə ötürülür. Belə quraşdırılmış

turbin aqreqatlarında əlavə olaraq yağ təzyiq bakları kondensatorun dəniz suyu

nasosları, kondensat nasosları, aqreqatın sxemində özünə yer almayıb. Onlarında

aqreqatlar olduğuna nəzərə almaq lazımdır. Indi bu aqreqatların başqa

mühərriklərlə müqayisədə üstünlüklərini və nöqsanlarını nəzərdən keçirək:

Burada atom enerjisindən istifadə etmək mümkündür – yəni qızdırıcıda istifadə

olunan yanacaqları dəyişmək olur. Baxmayaraq ki, qaz turbin qurğuları böyük

üstünlüklərə malikdirlər (bir aqreqatda böyük gücün alınması mümkünlüyü,

istənilən yanacaqdan istifadə etmək mümkünlüyü, eləcə də yüksək təzyiqlərin

alınması, yüksək f.i.ə. müqayisədə . Qurğuların sadəliyi və istismarda az təmiri,

yağların az sərfi (30-40 dəfə), qurğunun gücə görə çəkisi və həcminin az olması)

onlardan gəmilərdə az istifadə olunur. Səbəbi odur ki, qaz turbinlərinlərində

metallar yüksək temperaturlara dözmürlər. (9009500C) Əyər 12000C ilə işləyə

bilən metallardan istifadə olunarsa qaz turbinləri dizel qurğularından belə səmərəli

ola bilərlər. Yalnız atom enerjisi (1 kq yanacaq - 1400 mazutun enerjisinə

bərabərdir) üstünlük təşkil edir. Müasir turbin qurğularının təmiri təxminən iki dəfə

dizel qurğularının təmirindən ucuzdur. Gəmilərin tikilməsi zamanı turbin

qurğularının qiyməti dizel qurğularının qiymətindən 1,5 dəfə ucuzdur. Qurğuların

ağırlığına nəzər salsaq təxminən 12000kVt və yuxarı güclü qurğularda turbin

aqreqatlarının ağırlığı 55-56 kq/kVt təşkil edir ki, buda dizel qurğularından azdır

(yanacaq ehtiyyatı ilə birlikdə ölçülər dizel qurğuları olan gəmilərdə maşın şöbəsi

turbin qurğuları olan gəmilərin maşın şöbəsindən 5-10 m böyükdür. Yanacaqların

son zamanlar bir-neçə dəfə bahalaşdığından iqtisadi cəhətdən turbin qurğularından

istifadə qeyri-səmərəli olubdur. Buna baxmayaraq atom energetik qurğuları olan

gəmilərə üstünlük verilir (xüsusi təyinatlı gəmilərdə). Yanacaq sərfinə gəldikdə

turbinlərdə yanacaq sərfi 243-256q/kvtsaat, mühərriklərdə 210-218q/kVtsaat. Bu

halda nəzərə almaq lazımdır ki, yağ sərfi turbinlərdə 0,07 0,14 q/kVtsaat, bu

13q/kVtsaat mazuta bərabərdir. Mühərriklərdə 0,9-1,6 q/kVtsaat yağ sərfi təşkil edir.