B. Klarkdin’ ekonomikalıq teoriyası. V. Paretonin’ ulıwma ekonomikalıq teń salmaqlılıq kontseptsiyası Reje

B. Klark hám v. Pareto turmısı hám ekonomikaǵa qosqan úlesi
Jan Beyts Klark atı menen de belgili B. Klark 1847 jıldan 1938 jılǵa shekem jasaǵan abıraylı amerikalıq ekonomist edi. Ol ekonomikalıq pikirge, atap aytqanda, marjinal jemisdorlik teoriyası hám ekonomikalıq ósiwde isbilermenliktiń roli tarawlarında úlken úles qosqan. B. Klark turmısı jáne onıń ekonomikaǵa qosqan tiykarǵı úlesi haqqında ulıwma maǵlıwmat :
Erte turmıs hám tálim:
B. Klark 1847-jıl 26 -yanvarda AQShnin’ Rod-Aylend shtatı Providens qalasında tuwılǵan.
Dáslepki tálimdi óz qalasınıń mámleket mekteplerinde alǵan.
Ol Braun universitetine oqıwǵa kirdi hám onda matematika hám filosofiyanı úyrendi.
Keyinirek ol Germaniyada, birinshi náwbette, Heidelberg universitetinde ekonomikaǵa itibar qaratǵan halda magistraturada oqıwdı dawam ettirdi.
Akademikalıq mártebe:
Qospa Shtatlarǵa qaytıp kelgennen keyin, Klark akademikalıq mártebe basladı.
1895 jılda Kolumbiya universitetine kirisiwden aldın Amherst kolledjinde (1873-1875) hám Smit kolledjinde (1875-1877) sabaq bergen.
Kolumbiyada ol belgili shaxsqa aylandı hám 1923 jılda pensiyaǵa chiqqunga shekem siyasiy ekonomika professorı lawazımın iyeledi.
Marjinal jemisdorlik teoriyası :
B. Klarkdin’ ekonomika pánine eń úlken úlesi onıń marjinal jemisdorlik teoriyasın rawajlandırıwı bolıp tabıladı.
Teoriya islep shıǵarıw faktorınıń (miynet yamasa kapital sıyaqlı ) ma`nisi onıń óndiriske qosqan marjinal úlesi menen belgilenedi, dep aytıp otedi.
Klarkdin’ pikirine kóre, jumısshılardıń mıynet haqı hám basqa faktorlardıń dáramatları olardıń tiyisli marjinal jemisdorligi menen belgilenedi.
Onıń marjinal jemisdorlik teoriyasına tiyisli jumısları dáramatlardı bólistiriwdiń zamanagóy teoriyasına tiykar salındı.
Isbilermenlik hám ekonomikalıq ósiw:
B. Klark isbilermenliktiń ekonomikalıq ósiw hám rawajlanıwdı támiyinleytuǵın zárúrli rolin aytıp ótdi.
Onıń atap ótiwishe, isbilermenler ózleriniń innovciyalıq ideyaları hám táwekelchiliklari arqalı texnologiyalıq rawajlanıwdı basqaradi, bul bolsa nátiyjelililikti asırıw hám ekonomikalıq rawajlanıwǵa alıp keledi.
Klarkdin’ isbilermenlik boyınsha iskerligi onıń ekonomikalıq dinamizm hám rawajlanıwdı xoshametlew degi áhmiyetin aytıp ótdi.
Ekonomikalıq pikirge tásiri:
B. Klarkdin’ ideyaları keyingi ekonomikalıq oylawǵa sezilerli tásir kórsetdi hám neoklassik ekonomikanıń rawajlanıwına tásir kórsetdi.
Onıń marjinal jemisdorlik teoriyası tiykarǵı ekonomikanıń ajıralmaytuǵın bólegine aylandı hám dáramat bólistiriwin analiz qılıwda sheshiwshi rol oynadı.
Klarkdin’ isbilermenlik hám dinamikalıq ózgerislerge pát beriwi de ekonomikalıq ósiw hám rawajlanıwdı túsiniwge járdem berdi.
Baspa etilgen jumıslar :
B. Klark iskerligi dawamında bir qansha abıraylı kitap hám maqalalar avtorı.
“Baylıq filosofiyası” (1886 ), “Baylıq bólistiriwi” (1899 ), “Ekonomika teoriyası tiykarlari” (1907) sıyaqlı ataqlı dóretpeleri bar.
B. Klarkdin’ ekonomika pánine qosqan úlesi, atap aytqanda, onıń marjinal jemisdorlik teoriyasın islep shıǵıw hám isbilermenlikke itibar qaratıw ekonomikalıq analiz hám ekonomikalıq hádiyselerdi túsiniwge turaqlı tásir kórsetdi.