8 tn(end) tnazirler qxd



Yüklə 3,85 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə14/126
tarix25.12.2016
ölçüsü3,85 Mb.
#2848
növüYazı
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   126
Bakıya gələn Vasili
İvanoviç Razumovski
xalq maarifi naziri
Rəşid xan Qaplanov və
onun müavini Həmid
bəy Şahtaxtinski ilə
geniş müzakirələr
apararaq Bakıda uni‑
versitet təsis edilməsi
işinə rəhbərliyi öz
üzərinə götürüb
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti
hökumətinin ali təhsil almaq
üçün xaricə göndərdiyi
tələbələrdən bir qrupu (1919)


siyasının ştatlarını təsdiq edib, işçilərin maaşlarını müəy yən‑
ləşdirdi. Komissiyaya qısa müddətdə universitetin təsis
edilməsi, nizamnaməsi və universitetin 1919–1920‑ci dərs ili
üçün ştat və xərclər smetası haqqında Qanun layihələrinin
hazır lanması tapşırıldı. Komissiya tezliklə həmin Qanun layi‑
hələrini hazırlayıb hökumətə təqdim etdi. Azərbaycan höku ‑
mətinin 1919‑cu il 7 iyul tarixli qərarı ilə həmin Qanun layihə ‑
lə rini bəyənərək Parlamentin müzakirəsinə təqdim etdi. Təx ‑
minən iki aya yaxın müddətdə həmin Qanun layihələri Parla‑
mentin müxtəlif komissiyalarında ətraflı müzakirə olundu.
Çox gərgin mübahisə və qızğın müzakirələrdən sonra
Bakıda universitetin təsis edilməsi ilə bağlı Qanun layihələri
Parlamentin 1919‑cu il 21 avqust tarixli 67‑ci iclasının gün dəli ‑
yinə salındı. Bu tarixi iclasa sədrlik edən böyük maarifçi Sultan
Məcid Qənizadə Qanun layihələrinin müzakirəsinə baş la mağı
təklif etdi. Katib Mehdi bəy Hacınski həmin sənədlərin məz‑
munu ilə Parlament üzvlərini tanış edir. Parlamentdə ilk söz
alan «İttihad» fraksiyasının rəhbəri Qara bəy Qarabəyov  uni‑
versitetdə tədrisin rus dilində aparılacağını əsas gətirərək,
Qanun layihələrinin müzakirəsinin dayandırılmasını, layi‑
hələrin yenidən komissiyalara qaytarılmasını təklif edir və
məsələnin səsə qoyulmasını tələb kimi irəli sürür. Parlamentdə
səsə qoyulan təklif səs çoxluğu ilə qəbul edilir və universitetin
təsis olunması ilə bağlı məsələ gündəlikdən çıxarılır. Univer‑
sitetin 1919–1920‑ci dərs ilinin əvvəlində açılması haqqında
hökumətin planları və Universitet Komissiyasının gördüyü
işlər təhlükə altına düşür. Əvvəla, Bakıda universitet təsis
etmək istəyənlər yaxşı dərk edirdilər ki, bu məsələ yeni dərs
ilinin əvvəlinə kimi həll edilməsə, mütləq uzanacaq, bu
müqəddəs işin sonrakı taleyi isə bilinməyəcəkdir. Bu nara‑
hatlığı və təhlükəni Parlamentdəki çıxışında maarif naziri
Rəşid xan Qaplanov belə ifadə edirdi: «Layihəyi bərayi‑tədqiq
(araşdırmaq məqsədilə) fraksiyalara göndərərsək, vaxt qeyb
olacaq. Əmin olun ki, darülfünun bu sənə (il) açılmayacağı
kimi, gələcək sənə də açılmayacaq...»
Digər tərəfdən, ölkə daxilində siyasi vəziyyət mürəkkəb ‑
ləşmiş, ingilis qoşunları avqustun əvvəlində Azərbaycanı tərk
etmiş, Şimal təhlükəsi isə Vətənin başı üzərində «Damokl
qılıncı» kimi asılmışdı. Məsələ çox ciddi idi: universitetin
yaradılması mütləq indi həll edilməli idi. Əks halda, bu məsələ
də bir ideya olaraq tarixin arxivinə düşə bilərdi. Bütün bu ta ri ‑
xi reallığı və  universitet açılmasının milli dövlətçiliyimiz, elm,
təhsil və mədəniyyətimizin tərəqqisi üçün böyük əhəmiyyətini
dərindən dərk edən Parlamentin bir çox üzvləri – siyasi, dövlət
və maarif xadimləri Bakıda universitetin təsis edilməsinə dair
Qanun layihələrinin iclasın gündəliyindən çıxarılması haqqın ‑
da qərara qəti etiraz səslərini ucaltdılar. Parlamentdə böyük nü‑
43

Yüklə 3,85 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   126




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin