Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki slavyan universiteti

Sərbəst işlərin mövzuları 

1. 

Fonetik quruluşun əsas xüsusiyyətləri. 

2. 

Fonetik quruluş dilin tarixi inkişafının məhsulu kimi. 

---

 

 

23 

3. 

Fonemi müəyyənləşdirmək üsulları, dilin fonem tərkibi. 

4. 

Saitlərin  təsnifi:  dilin  üfiqi  və    şaquli  vəziyyətinə  görə  saitlərin 

növləri. 

5. 

Saitlərin  təsnifi:  dodaqların  vəziyyətinə  və  məxrəc  sabitliyinə  görə 

saitlərin növləri. 

6. 

Saitlərin təsnifi: kəmiyyətə və gərginliyə görə saitlərin növləri. 

7. 

Azərbaycan dilindəki saitlərin etimoloji təhlili 

8. 

Alınma saitlər və onların Azərbaycan dilindəki taleyi. 

9. 

Samitlərin təsnifi: küyün kəmiyyətinə görə samitlərin təsnifi. 

10. 

Samitlərin təsnifi: küyün yaranma yerinə görə samitlərin təsnifi. 

11. 

Samitlərin təsnifi: küyün yaranma üsuluna görə samitlərin təsnifi. 

12. 

Azərbaycan dilindəki samitlərin etimoloji təhlili 

13. 

İntonasiyanın vəzifələri. 

14. 

Ahəng qanunu. Saitlərin ahəngi. 

15. 

Ahəng qanunu. Samitlərin ahəngi. 

16. 

Ahəng qanunu. Saitlərlə samitlərin ahəngi. 

17. 

Fonetik hadisələr: asssimilyasiya (uyuşma). 

18. 

Fonetik hadisələr: dissimilyasiya (fərqləşmə). 

19. 

Fonetik hadisələr: səs artımı, səs düşümü, səslərin yerdəyişməsi. 

---

 

 

24 

20. 

Azərbaycan  dilində  məhdud  dairədə  özünü  göstərən  fonetik 

hadisələr. 

21. 

Azərbaycan dilində heca ilə bağlı bəzi fonetik hadisələr. 

22. 

Heca haqqında ümumi məlumat 

23. 

Hecanın növləri: saitin mövqeyinə görə hecanın növləri (örtüsüz və 

örtülü heca), samitin mövqeyinə görə (qapalı, açıq) hecanın növləri. 

24. 

Hecanın tipləri 

25. 

Nitq  axınında  hecaların  fonetik  tərkibindəki  proseslər  (heca 

üçbucaqları,maili ox heca, nöqtə heca). 

26. 

Nitq axınımda hecalanma meyarı. 

27. 

Vurğunun akustik təbiəti və əsas xüsusiyyətləri. 

28. 

Azərbaycan dilində vurğunun morfoloji növləri. 

29. 

Vurğunun sonuncu hecaya düşmədiyi hallar. 

30. 

İntonasiyanın tipləri: nəqli intonasiya, 

31. 

Vurğunun növləri 

32. 

İntonasiyanın tipləri: sual intonasiyası. 

33. 

Azərbaycan dilində sərbəst vurğulu sözlər. 

34. 

Mürəkkəb sözlərdə və təyiini söz birləşmələrində vurğu. 

35. 

Məqsəd  və  münasibətə  görə  vurğu  (məntiqi  vurğu,  keçid  vurğu, 

həyəcanlı vurğu). 

---

 

 

25 

36. 

Sintaqm haqqında anlayış. Sintaqmın növləri.  

37. 

İntonasiya  və  onun  tərkib  hissələri  (ritm,  intensivlik,  vurğu,  temp, 

tembr, durğu). 

38. 

İntonasiyanın tipləri: əmr intonasiyası. 

39. 

Tonoqram. 

40. 

İntonasiyanın tipləri: nida intonasiyası. 

41. 

Əlavəli və xüsusiləşmiş üzvlü cümlələrdə intonasiya. 

42. 

Xitab və ara sözlər işlənən sadə cümlələrdə intonasiya. 

43. 

Həmcins üzvlü cümlələrdə intonasiya. 

44. 

Genişlənmiş sadə cümlələrin intonasiyası. 

45. 

Xüsusiləşməsi olan cümlələrin intonasiyası. 

46. 

Feili bağlama tərkibli sadə cümlələrin intonasiyası. 

47. 

Bağlayıcısız tabesiz mürəkkəb cümlələrin intonasiyası 

48. 

Bağlayıcılı tabesiz mürəkkəb cümlələrin intonasiyası 

49. 

Tabeli mürəkkəb cümlələrin intonasiya xüsusiyyətləri. 

50. 

Ortaq cümlə üzvü və ortaq sözü olan tabesiz mürəkkəb cümlələrin 

intonasiyası.