Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 19. 06. 2009-cu il tarixli



Yüklə 0,51 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/5
tarix22.04.2017
ölçüsü0,51 Mb.
#15246
  1   2   3   4   5

2

sinif


İ

N

F

O

R

M

A

T

İ

K

A

Azərbaycan Respublikası 

Təhsil Nazirliyinin 19.06.2009-cu il tarixli 

734 nömrəli əmri ilə təsdiq olunmuşdur.



Bakı — 2016

İSMAYIL SADIQOV, NAİDƏ İSAYEVA, 

AYGÜN ƏZİZOVA 

Ümumtəhsil məktəblərinin 

2-ci sinfi üçün dərslik

Çap üçün deyil


OBYEKT VƏ OBYEKTLƏR QRUPU

1

İ Ç İ N D Ə K İ L Ə R



4

İNFORMASİYA TEXNOLOGİYALARI

17. Kompüter və onun hissələri .

.

.

.



.

.

.



.

.

44



18. Kompüter sinfində davranış qaydaları .

.

.



.

.

.



.

46

19. Klaviatura .



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



48

20. Siçan qurğusu və onunla iş vərdişləri .

.

.

.



.

.

.



50

21. İş masası və proqram pəncərəsi .

.

.

.



.

.

.



.

52

22. Mətn redaktoru .



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

54



23. Mətnin formatlanması

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

56



24. Qrafik redaktor .

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



58

25. Mətnli şəkillər .

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

60



26. Сalсulator proqramında hesablamalar

.

.



.

.

.



.

62

Sual və tapşırıqlar .



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

64



ALQORİTM

11. Hərəkətlər və hadisələr ardıcıllığı .

.

.

.



.

.

.



.

30

12. Alqoritm



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

32

13. Alqoritmin icrası



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

34



14. Doğru və yalan  mülahizələr .

.

.



.

.

.



.

.

.



36

15. Qeyri-müəyyən mülahizə

.

.

.



.

.

.



.

.

.



38

16. Ən sadə və ən qısa yol .

.

.

.



.

.

.



.

.

.



40

Sual və tapşırıqlar .

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

42



3

1. Obyekt nədir .

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



6

2. Oxşar əlamətlər

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



8

3. Qruplaşdırma

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



10

4. Fərqləndirici əlamətlər

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

12

5. Tapmacalar .



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



14

Sual və tapşırıqlar .

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

16



İNFORMASİYA

6. İnformasiyanın növləri

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

18

7. İnformasiyanın alınması .



.

.

.



.

.

.



.

.

.



20

8. İnformasiyanın təqdim olunması

.

.

.



.

.

.



.

.

22



9. İnformasiyanın saxlanması

.

.



.

.

.



.

.

.



.

24

10. İnformasiyanın ötürülməsi



.

.

.



.

.

.



.

.

.



26

Sual və tapşırıqlar .

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

28



2

Dərsliklə bağlı rəy, irad və təkliflərin bakineshr@bn.az və derslik@edu.gov.az 

e-mail ünvanlarına göndərilməsi xahiş olunur. Öncədən təşəkkür edirik!

HEYDƏR ƏLİYEV

AZƏRBAYCAN XALQININ ÜMUMMİLLİ LİDERİ

Çap üçün deyil


OBYEKT VƏ OBYEKTLƏR QRUPU

1

İ Ç İ N D Ə K İ L Ə R



4

İNFORMASİYA TEXNOLOGİYALARI

17. Kompüter və onun hissələri .

.

.

.



.

.

.



.

.

44



18. Kompüter sinfində davranış qaydaları .

.

.



.

.

.



.

46

19. Klaviatura .



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



48

20. Siçan qurğusu və onunla iş vərdişləri .

.

.

.



.

.

.



50

21. İş masası və proqram pəncərəsi .

.

.

.



.

.

.



.

52

22. Mətn redaktoru .



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

54



23. Mətnin formatlanması

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

56



24. Qrafik redaktor .

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



58

25. Mətnli şəkillər .

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

60



26. Сalсulator proqramında hesablamalar

.

.



.

.

.



.

62

Sual və tapşırıqlar .



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

64



ALQORİTM

11. Hərəkətlər və hadisələr ardıcıllığı .

.

.

.



.

.

.



.

30

12. Alqoritm



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

32

13. Alqoritmin icrası



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

34



14. Doğru və yalan  mülahizələr .

.

.



.

.

.



.

.

.



36

15. Qeyri-müəyyən mülahizə

.

.

.



.

.

.



.

.

.



38

16. Ən sadə və ən qısa yol .

.

.

.



.

.

.



.

.

.



40

Sual və tapşırıqlar .

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

42



3

1. Obyekt nədir .

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



6

2. Oxşar əlamətlər

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



8

3. Qruplaşdırma

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



10

4. Fərqləndirici əlamətlər

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

12

5. Tapmacalar .



.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

.



14

Sual və tapşırıqlar .

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

16



İNFORMASİYA

6. İnformasiyanın növləri

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

18

7. İnformasiyanın alınması .



.

.

.



.

.

.



.

.

.



20

8. İnformasiyanın təqdim olunması

.

.

.



.

.

.



.

.

22



9. İnformasiyanın saxlanması

.

.



.

.

.



.

.

.



.

24

10. İnformasiyanın ötürülməsi



.

.

.



.

.

.



.

.

.



26

Sual və tapşırıqlar .

.

.

.



.

.

.



.

.

.



.

.

28



2

Dərsliklə bağlı rəy, irad və təkliflərin bakineshr@bn.az və derslik@edu.gov.az 

e-mail ünvanlarına göndərilməsi xahiş olunur. Öncədən təşəkkür edirik!

HEYDƏR ƏLİYEV

AZƏRBAYCAN XALQININ ÜMUMMİLLİ LİDERİ

Çap üçün deyil


4

OBYEKT 

OBYEKTLƏR 

QRUPU

VƏ 

Çap üçün deyil

4

OBYEKT 

OBYEKTLƏR 

QRUPU

VƏ 

Çap üçün deyil

7

6

· Şəkildə hansı əşyaları görürsən? 



· Bu əşyaları bir sözlə necə adlandırmaq olar? 

1. OBYEKT NƏDİR

Ətrafımızda çoxlu varlıqlar var. Məsələn, insanlar, heyvanlar, bit-

kilər, dağlar, binalar, maşınlar. Hər bir varlıqdan, eləcə də, hadi-

sədən müəyyən informasiya ala bilərik. İnformasiya ala bildiyimiz 

varlıq və hadisələri obyekt adlandıracağıq.

Obyektlər  

qız 


fil 

dağ 


günəş 

bulud 


telefon

Verilmiş obyektlərin adlarını söylə.  

2

Verilmiş obyektlərin əlamətlərini söylə.



3

Şəkildəki ayıların əlamətlərini söylə.

Hər bir obyektin adı və əlamətləri var. Rəng, 

forma,  tərkib,  hərəkət  obyektin  əlamət-

ləridir. Obyektin əlamətləri haqqında informa-

siyanı duyğu üzvlərimiz vasitəsilə alırıq. 

Məsələn: 



Obyektin adı – dəftər 

Forması – düzbucaqlı 

Rəngi – göy

 

Yaddaå



Yaddaå

Obyekt

Obyektin əlaməti

Obyektin adı

Obyektin forması

Obyektin rəngi

1

Tapåırıq



Tapåırıq

qarışqa 


Çap üçün deyil

7

6

· Şəkildə hansı əşyaları görürsən? 



· Bu əşyaları bir sözlə necə adlandırmaq olar? 

1. OBYEKT NƏDİR

Ətrafımızda çoxlu varlıqlar var. Məsələn, insanlar, heyvanlar, bit-

kilər, dağlar, binalar, maşınlar. Hər bir varlıqdan, eləcə də, hadi-

sədən müəyyən informasiya ala bilərik. İnformasiya ala bildiyimiz 

varlıq və hadisələri obyekt adlandıracağıq.

Obyektlər  

qız 


fil 

dağ 


günəş 

bulud 


telefon

Verilmiş obyektlərin adlarını söylə.  

2

Verilmiş obyektlərin əlamətlərini söylə.



3

Şəkildəki ayıların əlamətlərini söylə.

Hər bir obyektin adı və əlamətləri var. Rəng, 

forma,  tərkib,  hərəkət  obyektin  əlamət-

ləridir. Obyektin əlamətləri haqqında informa-

siyanı duyğu üzvlərimiz vasitəsilə alırıq. 

Məsələn: 



Obyektin adı – dəftər 

Forması – düzbucaqlı 

Rəngi – göy

 

Yaddaå



Yaddaå

Obyekt

Obyektin əlaməti

Obyektin adı

Obyektin forması

Obyektin rəngi

1

Tapåırıq



Tapåırıq

qarışqa 


Çap üçün deyil

· Hansı obyektlərin rəngi eynidir? 

· Hansı obyektlərin forması oxşardır? 

2. OXŞAR ƏLAMƏTLƏR

Obyektləri müxtəlif əlamətlərinə görə mü-

qayisə  etmək  olar.  Onlar  forma,  rəng  və 

başqa əlamətlərə görə bir-birinə bənzəyə, 

yaxud fərqlənə bilər.  

Formaları oxşardır.

 Hər ikisinin tikanları var.

Yaddaå

Yaddaå


Obyekt ərin müqayisəsi

Oxşar əlamətlər

Oxşar hissələr

l

Obyektlər bir-birinə oxşar hissələrinə görə də bənzəyə bilər. Mə-

sələn, ağ xalat həkimi aşpaza bənzədir.  

1

Tapåırıq



Tapåırıq

8

9



Hər sırada artıq obyekti tap. Seçimini izah et.

3

Bu obyektlərin hansı əlamətləri oxşardır?



2

Sıradakı sözlərin hansı oxşar əlaməti var? 

Hansı əlamətlərinə görə bu obyekti aşağıdakı sıraya artırmaq olar? 

4

a) İnək    ) Avtomobil



b

22  42  63  82

a) 

b)

ATA    



ANA

SAAT 

   

AÇAR

     

MASA

a) 


b)

a) 


b)

Çap üçün deyil

· Hansı obyektlərin rəngi eynidir? 

· Hansı obyektlərin forması oxşardır? 

2. OXŞAR ƏLAMƏTLƏR

Obyektləri müxtəlif əlamətlərinə görə mü-

qayisə  etmək  olar.  Onlar  forma,  rəng  və 

başqa əlamətlərə görə bir-birinə bənzəyə, 

yaxud fərqlənə bilər.  

Formaları oxşardır.

 Hər ikisinin tikanları var.

Yaddaå

Yaddaå


Obyekt ərin müqayisəsi

Oxşar əlamətlər

Oxşar hissələr

l

Obyektlər bir-birinə oxşar hissələrinə görə də bənzəyə bilər. Mə-

sələn, ağ xalat həkimi aşpaza bənzədir.  

1

Tapåırıq



Tapåırıq

8

9



Hər sırada artıq obyekti tap. Seçimini izah et.

3

Bu obyektlərin hansı əlamətləri oxşardır?



2

Sıradakı sözlərin hansı oxşar əlaməti var? 

Hansı əlamətlərinə görə bu obyekti aşağıdakı sıraya artırmaq olar? 

4

a) İnək    ) Avtomobil



b

22  42  63  82

a) 

b)

ATA    



ANA

SAAT 

   

AÇAR

     

MASA

a) 


b)

a) 


b)

Çap üçün deyil

11

10

Obyektləri oxşar əlamətlərinə görə qruplaşdırmaq olar. Adə-



tən, qrupun adı  obyektlərin ümumi əlamətinin adı ilə bağlı olur.

3. QRUPLAŞDIRMA

Yaddaå

Yaddaå


Obyektlər qrupu

Qruplaşdırma

Formasına görə kitab və dəftəri bir qrupa ayır-

maq olar (“Düzbucaqlı obyektlər” qrupu). Rən-

ginə  görə  almanı  və  karandaşı  “Qırmızı  ob-

yektlər” qrupuna aid etmək olar. 

· Otaqda nə üçün səliqəsizlikdir? 

· Yerdə olan əşyalar hansı rəflərdən götürülüb?

1

Tapåırıq



Tapåırıq

Verilmiş hərfləri sait və samitlərə ayır. 

Saitlər qrupunda daha hansı hərflər 

olmalıdır? 

2

3

Hər qrupu adlandır. 



Hər obyekti bir qutuya yerləşdir. 

4

Obyektlərdən müxtəlif qruplar düzəlt və adlandır. 



Qırmızı

Dairəvi

Turş

Çap üçün deyil

11

10

Obyektləri oxşar əlamətlərinə görə qruplaşdırmaq olar. Adə-



tən, qrupun adı  obyektlərin ümumi əlamətinin adı ilə bağlı olur.

3. QRUPLAŞDIRMA

Yaddaå

Yaddaå


Obyektlər qrupu

Qruplaşdırma

Formasına görə kitab və dəftəri bir qrupa ayır-

maq olar (“Düzbucaqlı obyektlər” qrupu). Rən-

ginə  görə  almanı  və  karandaşı  “Qırmızı  ob-

yektlər” qrupuna aid etmək olar. 

· Otaqda nə üçün səliqəsizlikdir? 

· Yerdə olan əşyalar hansı rəflərdən götürülüb?

1

Tapåırıq



Tapåırıq

Verilmiş hərfləri sait və samitlərə ayır. 

Saitlər qrupunda daha hansı hərflər 

olmalıdır? 

2

3

Hər qrupu adlandır. 



Hər obyekti bir qutuya yerləşdir. 

4

Obyektlərdən müxtəlif qruplar düzəlt və adlandır. 



Qırmızı

Dairəvi

Turş

Çap üçün deyil

1

Tapåırıq


Tapåırıq

Şəkillərdə fərqləri tap.

2

Hər obyektin bir neçə 



fərqli əlamətini söylə.

3

4



5

Hər bir obyekti o birilərindən fərqləndirən bir əlamətini söylə.



İyun, dekabr, iyul, avqust

Ağdam, 

Naxçıvan, Quba, Şəki

Qartal, kəpənək, təyyarə, dəvəquşu

Araz, 

Hər sətirdə artıq olan sözü tap. Seçimini izah et.

Bu əlamətlərə görə obyekti tap.

Ağacda bitir, bənövşəyi rəngdədir.

1

2



3

4

12



13

4. FƏRQLƏNDİRİCİ ƏLAMƏTLƏR

· Nə üçün qız birinci halda köynəyi tapa bilmədi? 

hansı sözləri köynəyi seçməkdə ona kömək etdi?

Atasının 

Ata: – Qızım, zəhmət 

olmasa, sarı rəngli, zolaqlı 

köynəyimi gətir.

Ata: – Qızım, zəhmət 

olmasa, köynəyimi gətir.

Obyektləri ümumi əlamətlərinə görə eyni adlı qrupa daxil etmək 

olar. Ancaq  qrupun  adına  görə  konkret  obyekti  müəyyən  etmək 

çətin olur.

Bir  qrupda  olan  obyektləri  onların  fərqləndirici  əlamətlərinə 

görə müəyyən etmək olar. 

Yaddaå


Yaddaå

Obyektin fərqləndirici əlamətləri

Məsələn,  sonuncu  qayığı  seç-

mək  üçün  bu  əlamətləri  söyləmək 

olar: ikiyelkənli, göy qayıq.



Çap üçün deyil

1

Tapåırıq


Tapåırıq

Şəkillərdə fərqləri tap.

2

Hər obyektin bir neçə 



fərqli əlamətini söylə.

3

4



5

Hər bir obyekti o birilərindən fərqləndirən bir əlamətini söylə.



İyun, dekabr, iyul, avqust

Ağdam, 

Naxçıvan, Quba, Şəki

Qartal, kəpənək, təyyarə, dəvəquşu

Araz, 

Hər sətirdə artıq olan sözü tap. Seçimini izah et.

Bu əlamətlərə görə obyekti tap.

Ağacda bitir, bənövşəyi rəngdədir.

1

2



3

4

12



13

4. FƏRQLƏNDİRİCİ ƏLAMƏTLƏR

· Nə üçün qız birinci halda köynəyi tapa bilmədi? 

hansı sözləri köynəyi seçməkdə ona kömək etdi?

Atasının 

Ata: – Qızım, zəhmət 

olmasa, sarı rəngli, zolaqlı 

köynəyimi gətir.

Ata: – Qızım, zəhmət 

olmasa, köynəyimi gətir.

Obyektləri ümumi əlamətlərinə görə eyni adlı qrupa daxil etmək 

olar. Ancaq  qrupun  adına  görə  konkret  obyekti  müəyyən  etmək 

çətin olur.

Bir  qrupda  olan  obyektləri  onların  fərqləndirici  əlamətlərinə 

görə müəyyən etmək olar. 

Yaddaå


Yaddaå

Obyektin fərqləndirici əlamətləri

Məsələn,  sonuncu  qayığı  seç-

mək  üçün  bu  əlamətləri  söyləmək 

olar: ikiyelkənli, göy qayıq.



Çap üçün deyil

Obyekti təsvir edərkən onu başqa obyektlərdən fərqləndirən əla-

mətləri söyləmək lazımdır. Əlamətlər düzgün deyilməyəndə ob-

yekti tapmaq çətin olur.

insanın  ağlına 

Tutaq ki, siz qaşığı təsvir etmək istəyirsiniz.Əgər “dəmirdəndir, 

mətbəxdə  istifadə  edilir”  desəniz,  onda 

“qaşıq”, 

“çəngəl”, “bıçaq”, “tava” kimi əşyalar gələ bilər. Ancaq əlavə etsə-

niz ki, “onunla şorba yeyirlər”, söhbətin qaşıqdan getdiyini bilmək 

olar.


14

15

5. TAPMACALAR



1

Tapåırıq


Tapåırıq

Şəklə bax və tapmacanı tamamla.

Düzbucaqlıdır,  ................. deyil,

Qulpu var, 

deyil,

Cibləri var, 



deyil,

Ona mən 


 yığıram.  

................. 

................. 

................. 

Aşağıdakı obyektlərə aid tapmaca düzəlt. Tapmacada onların 

əlamətlərindən istifadə et.

2

3

Tapmacaları tap.



Qutu qutu içində,

Qutunun lap içində,

Gözəl bir əl yaylığı,

O da qutu içində.

Qanadı var, uçmağa,

İynəsi var sancmağa.

Sevir işi, zəhməti,

Odur ki, var hörməti.

Daşdandı, dəmirdəndi,

Xörəyi xəmirdəndi.

Aləmə yemək verər,

Özü doymaz, nədəndi?

Baxsan onun üzünə,

Görünərsən özünə. 

· Tapmacanın cavabı hansıdır? Nəyə görə dəqiq cavabı 

vermək olmur? 

Oğlan nə deməlidir ki, uşaqlar obyekti tapsın?

· 


Yüklə 0,51 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin