Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu

__________________________________ Nübar Həkimova 
 
 
17 
bilər.  Bəzən  elə  olur  ki,  mövhumatçı  adam  "pis"  yuxu  gör-
dükdə  "Bədbəxtlik  üz  verəcək"  deyir,  qorxuya  düşür,  fikri 
dağılır. Bu vəziyyətdə o, asanlıqla yanar, yıxılar, yaxud bərk 
əzilə bilər. Onda belə adamlar "Yuxum düz çıxdı" deyərlər". 
A.M.Tsuzmer,  O.L.Petrişina  kimi,  L.P.Latoş  və  L.Q. 
Kramanovada  da  yuxugörmə  təxminən  eyni  aspektdə  təhlil 
olunur. Sözsüz, müasir dövrümüzdə, texnika əsrinin belə bir 
dövründə  yuxu,  yuxugörməyə  bu  qədər  səthi  şərh  vermək, 
onu  ilahi  qüvvələrə  bağlamaq,  yuxuyozumunu  "mövhu-
matla", yuxuya inananları "iradə zəifliyi" ilə damğalamaq sa-
dəcə səbatsızlıqdır.  
Bu bir həqiqətdir ki, əsrlər boyu əzəli-ədəbi təbiətin öv-
ladı  olan  insanlaera  yoldaşlıq  edən  zəngin,  rəngarəng  janrlı 
şifahi  xalq  ədəbiyyatımızda  dünyanın  bütün  xalqlarında  ol-
duğu  kimi,  yuxu,  yuxugörmə  motivləri  saysız-hesabsızdır. 
Yurdumuzun  ulu  müdriklərinin  yaratdıqları  çoxşaxəli,  çox-
saylı  əfsanə,  əsatir,  nağıl,  dastanlarda  yuxunun  yaranma  sə-
bəbləri  və  nəticələri  məntiqi  cəhətdən  bir-birini  tamamlayır. 
Ona  görə  də  yuxunun,  yuxugörmənin  səbəblərini  təsadüflərə 
bağlamaq; kiminsə kimdən pis və ya şad bir xəbər gözləməsi 
fikrini həmin hadisə ilə məşğul olmağa yönəltməsi, gizlətdiyi, 
haradasa qoyduğu, itirdiyi əşyanı, yuxu, huşagetmə vasitəsilə 
tapması  və  s.  kimi  inandırıcı  olmayan  gülünc  yozumlara  əl 
atmaqla,  "mövhumat",  "cəhalət",  "nadanlıq",  "iradə  zəifliyi" 
ilə damğalamaqdansa, onu günün tələbi baxımından elmi-nə-
zəri cəhətdən aramaq-araşdırmaq daha düzgün olardı. 
Müasir  təbabət,  psixologiya,  fiziologiya  elmlərində  bu 
sahədə artıq müəyyən addımlar atılmaqdadır. Hətta eksperi-
mental surətdə müqayisələr də edilmiş  və edilməkdədir. Bu 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---