4 – rasm. Asbob qo‘zg‘aluvchan qismining turg‘un burilish holatiga
aylantiruvchi
va aks ta’sir etuvchi momentlarning ta’siri.
Asbob dinamik rejimda ishlaganida, boshqacha aytganda asbob ko‘rsatkichi
(surilishida) joyidan qo‘zg‘alayotganida, yuqorida aytilgan
aylantiruvchi va aks
ta’sir etuvchi momentlardan tashqari boshqa momentlar ham hosil bo‘ladi. Bu
momentlar qo‘zg‘aluvchan
qismning inertsiya momentidan,
tashqi muhit
qarshiligidan va metall elementlari bo‘lgan holda hosil bo‘ladigan uyurma tok va
hokazolardan vujudga keladi.
Asbob qo‘zg‘aluvchan qismining harakatlanganida
vujudga keladigan va
uning harakatini tinchlantirishga intiluvchi moment –
tinchlantiruvchi moment
deyiladi:
M
T
= R(d
/dt)
`
``
M
M
M
и
M
и
M
Bu moment tinchlantirish koeffitsienti R ga va qo‘zg‘aluvchan qismning
burchakli tezligiga d/dt proporsionaldir. Tinchlantiruvchi moment ma’lum
darajada asbobning muhim ekspluatatsion parametrlaridan biri –
tinchlanish
vaqtini belgilaydi.
