A. G. Abdukadirov 2017 y

Tarmoqdagi qurilmalarning o‘zaro aloqasini boshqarish
Axborot tizimlari kompyuter tarmoqlari bazasida yaratilgan, u quyidagi 
vazifalar 
echimini 
xal 
etadi: 
ma’lumotlarni 
saqlash, 
qayta 
ishlash, 

---

foydalanuvchining ularga kirishini ta’minlash va ma’lumotlarni qayta ishlash 
natijasini uzatish. 
Markazlashgan qayta ishlash tizimida bu vazifalarni markaziy EXM 
(Mainframe, Host) bajaradi. Kompyuter tarmoqlari ma’lumotlarni qayta taqsimlab, 
qayta ishlashni amalga oshiradi. Bu xolatda ma’lumotlarni qayta ishlash ikki ob’ekt: 
mijoz va server o‘rtasida taqsimlanadi. 
Mijoz (klient) - vazifa, ishchi stansiya yoki kompyuter tarmog‘idan 
foydalanuvchi. 
Mijoz ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonida qiyin ishlarni bajarishi, faylni 
o‘qishi, ma’lumotlar bazasida axborot izlash uchun serverga so‘rov jo‘natishi 
mumkin. 
Ilgaritdan belgilangan server mijozdan tushgan so‘rovni bajaradi. Server 
xamma foydalanadigan ma’lumotlarni saqlaydi ushbu ma’lumotlarga kirishni tashkil 
etadi va mijozga ma’lumotlarni beradi.
Mijoz olingan ma’lumotlarni qayta ishlaydi va qayta ishlangan natijalarni 
foydalanuvchiga qulay ko‘rinishda taqdim etadi. Bunday tizimlar uchun mijoz-
server yoki mijoz-server arxitekturasi atamasi qabul qilingan. 

---

Mijoz-server arxitekturasidan bir darajali lokal hisoblash tarmog‘ida, 
shuningdek ajratilgan serverli tarmoqda foydalanish mumkin. 
Bir darajali tarmoq. Bunday tarmoqda ishchi stansiyalar o‘zaro ta’sirini 
boshqarishning yagona markazi yo‘q va ma’lumotlarni saqlash uchun yagona 
qurilma mavjud emas. 
Tarmoq operatsion tizimi barcha ishchi stansiyalar bo‘yicha tarqalgan. Xar bir 
tarmoq stansiyasi xam mijoz, xam server vazifasini bajarishi mumkin. U boshqa 
ishchi stansiyalaridan olingan so‘rovlarga xizmat ko‘rsatishi va o‘z so‘rovlarini 
tarmoqqa jo‘natishi mumkin. Bir darajali tarmoqning afzalligi: narxi arzon va o‘ta