23-modul: Yoy payvandini maxsus usullari Reja

–
rasmda o’rta bosimda ishlaydigan ASM
–
1,25
–
3 markali gaz generatorining 
umumiy ko’rinishi (
a
) va bo’ylama kesimi (
b
) ko’rsatilgan.

---

–
rasmdan ko’rinadiki, generator korpusi ikkita bir
-biriga biriktirilgan 
silindrdan 
iborat bo’lib, ustkisi 2 gaz hosil qiluvchi va pastki 1 gaz yuvgich qismi 
boiadi. Bu qismlar trubka 8 bilan bogiangan. Gaz hosil qiluvchi qismini yuqorisiga 
eliptik taglik 3 payvandlangan boiib, u orqali korpusga savat 4 tushiriladi, qopqoq 
5 yopilib vint 6 va richag 7 bilan zich berkitiladi. Keyin unga gen
erator og’zidan 
suv nazorat jo’mragi 11 dan oqquneha quyiladi, keyin generatorga kalsiy karbidli 
savat 4 tushiriladida, qopqoq 5 yopilib vint 6 va richag 7 bilan zich berkitiladi. 
Savatdagi karbid kalsiyni suv bilan reaksiyaga kirishida hosil boiayotgan atsetilen 
gaz hosil qiluvchi korpus bilan shaxta 9 oralig’idagi bo’shliqda gaz yostiq hosil 
boiadi va bu gaz trubka 8 orqali gaz tozalagichdagi suvdan o’tib, tozalanib shlang 
16 suv qulfi 17 orqali payvand
lash gorelkaga o’tadi.
SHuni qayd etish joizki, trubka 8 ga kiydirilgan stakan 10 gaz tozalashiga, 
ohak chiqindilarini o’tmasligini ta’minlaydi. Generator korpusidagi eng yuqori gaz 
bosim 1,5 kg. k/mm
2 
boiib unga o’rnatilgan manometr 18 orqali kuzatiladi. 
At-
setilenni bosimi esa 0,1
–
0,7 kg. k/sm
2
boiadi. Generator massasi 16 kg boiib, bir 
joydan boshqa joyga zaruriyatga ko’ra o’tkaziladi. Generatorga 24,5 dm
2
suv 
ketadi va soatiga 1,25 m
3 
atsetilen ishlab chiqaradi. 
SHuni ham qayd etish lozimki, payvandlashda generatorda ajrayotgan gaz 
tezligi gorelka mundshtukilan chiqayotgan gaz aralashmasi tezligidan katta bo’lsa, 
gaz chiqarish teshigi bekilib qolgan bo’lsa aralashma gaz o’z kanali va shlang 
orqali genera
torga o’tib teskari zarb berib uni portlatishi mum
kin. Bu holni oldini 
olish uchun generatorga ehtiyot qurilma o’matiladi. Bu qurilma suvda ishlaydigan 
yoki Hapanli bo’ladi. Generatorda atsetilen olishdan avval ehtiyot qurilmani suv 
bilan to’ldirilmoq lozim.
–
rasmda o’rtacha bosimda ishlaydigan suv qulfin
i tuzilishi va^ishlash sxemasi 
keltirilgan. 

---

O’
rta bosimda ishlaydigan ASM-1,25-3 markali atsetilen generatori: 
a − tashqi ko’rinishi; b − bo’ylama kesimi:1 − gaz yuvgich; 2 − gaz hosil qiluvchi 
qism; 3 − elliptik taglik; 4 − savat (korzina); 5 − qopqoq; 6 − vint; 7 − richag; 8 − 
trubka; 9 − shaxta; 10 − stakan; 11 − nazorat jo’mragi; 12 va 13 − gaz hosil 
qiluvchi qismdan va taglikdan loyqa chiqindi va suvni shtuper orqali chiqaradigan 
probkalar; 14 − kichik teshikli tarelka; 15 − ehtiyot klapan; 16 − shlang; 17 − suv 
qulfi; 18 − manometr; 19 − dasta.
 
Sxemadan ko’rinadiki, korpus 3 ga trubka 1 biriktirilgah bo’lib, atsetilen bu 
trubka va shar klapan 2, gaz taqsimlagich nippel orqali payvandlash gorelkasiga 
o’tadi.
Alanga teskari zarb berganda suv k
lapanni bosib atsetilenni kirish yo’lini 
berkitadi, shu bilan gaz keladigan yo’l berkitiladi. Bu holda portlovchi gaz to’lqin 
bosimi qaytargich disk bilan korpus oralig’idan tashqariga o’tib generatorni 
portlash oldi olinadi. Ehtiyot qulfni ishga rostlash uchun probka 7 ochilib u orqali 
suv nazorat jo’nwagi 6 dan oqquncha quyilib keyin, probka berkitiladi.
Ba’zi hollarda metallarni payvandlash postiga atsetilen hajmi 40 1 li po’lat 
balonlarda 1,9 MPa bosimda, shuningdek kislorod ham shunday baloiilarda 15 
MPa bosimda keladi.