2.3
rasm. Prokatlash turlari
Bolg‘alash.
Bolg‘alash tehnologik operatsiyasi
metallarga bosim
bilan ishlov berishning yuqori haroratlarda amalga oshiriladigan
usullardan biri hisoblanadi. Bolg‘alashdan
avval detalni ishlab
chiqarilgan metall markasidan kelib chiqib qizdiriladi. Metallarga
bolg‘alash bilan ishlov berish bir necha usullar bilan amalga oshiriladi:
pnevmatik, gidravlik va bug‘
havo
uskunalarida amalga
oshiriladigan bolg‘alash;
shtamplash;
qo‘l kuchi bilan bolg‘alash.
Mashina yoki qo‘l kuchi bilan amalga oshiriladigan bolg‘alashda
detal ishlov berish zonasida tashqi muhit ta’siridan chegaralanmagan
holda fazoda ixtiyoriy shaklga ega bo‘lishi mumkin.
Shtamplash usuliga asoslangan mashinalar va tehnologiyalarda
zagotovkani ishlov berishdan avval shtamp
matritsasiga joylashtirish
ko‘zda tutiladi va shu orqali zagotovkaning fazoda ixtiyoriy tomonga
siljishi nazorat qilinadi. Buning natijasida
detal matritsa ichki qismi
qanday shaklga ega bo‘lsa, o‘sha shaklga kiradi. Bolg‘alashdan
ko‘pincha bir seriyali va mayda seriyali ishlab chiqarishda foydalaniladi.
Presslash.
Presslash tehnologik operatsiyasi press mashinalarida
amalga oshirilib, bunda, metall matritsaning maxsus tirqishidan puanson
yordamida siqib chiqariladi. Metallni matritsadan siqib chiqarish uchun
yuklanish kuchi katta bo‘lgan preeslardan foydalaniladi. Presslash ishlov
berilayotgan material markasiga qarab issiq
yoki sovuq holda presslash
kabi turlarga bo‘linadi.
Presslash bilan metallardan buyumlarni ishlab chiqarishda ikki usul
bo‘lib, bulardan biri to‘g‘ri, ikkinchisi teskari presslashdir.